MCQ Questions

Check the below NCERT MCQ Questions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 सुभाषितानि with Answers Pdf free download. MCQ Questions for Class 10 Sanskrit with Answers were prepared based on the latest exam pattern. We have provided सुभाषितानि Class 10 Sanskrit MCQs Questions with Answers to help students understand the concept very well.

Students can also read NCERT Solutions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 Questions and Answers at LearnInsta. Here all questions are solved with a detailed explanation, It will help to score more marks in your examinations.

उचित पदं चित्वा प्रश्ननिर्माणं कुरुत

Question 1.
अस्तमये सविता रक्तः भवति।
(i) के
(ii) कदा
(iii) कस्मै
(iv) कुत्र

Question 2.
वायसः वसन्तस्य गुणं न जानाति।
(i) कः
(ii) कस्य
(iii) केन
(iv) कदा

Question 3.
यः निमित्तम् उद्दिश्य प्रकुप्यति।
(i) किम्
(ii) कः
(iii) कथम्
(iv) केन

Question 4.
क्रोधः देहविनाशनाय प्रथमः शत्रुः।
(i) कः
(ii) कस्मै
(iii) कस्य
(iv) काय

Question 5.
गुणी गुणं वेत्ति।
(i) कः
(ii) की
(iii) का
(iv) के

Question 6.
महत्ताम् एकरूपता संपत्तौ विपत्तौ च भवति।
(i) कदा
(ii) कुत्र
(iii) कौ
(iv) के

Question 7.
फलच्छायासमन्वितः महा वृक्षः सेवितव्यः।
(i) का
(ii) कीदृशः
(iii) कया
(iv) कः

Question 8.
मूर्खा मूखैः सह अनुव्रजन्ति।
(i) केन
(ii) कैः
(iii) के
(iv) कदा

Question 9.
पशुना अपि उदीरितः अर्थः गृह्यते।
(i) कैः
(ii) केन
(iii) काभिः
(iv) कया

Question 10.
सिंहस्य बलं गजः वेत्ति मूषकः न।
(i) कस्य
(ii) कः
(iii) किम्
(iv) कस्याः

Question 11.
संसारे किञ्चित् निरर्थकम् न अस्ति।
(i) कैः
(ii) कुत्र
(iii) कस्मै
(iv) किम्

Question 12.
क्रोधः नरस्य प्रथमः शत्रुः।
(i) कीदृशः
(ii) कीदृशम्
(iii) कः
(iv) के

Question 13.
अक्षरं अमन्त्रम् नस्ति।
(i) कीदृशम्:
(ii) कीदृशः
(iii) किम्
(iv) कम्

Question 14.
महावृक्षस्य छाया केन निवार्यते।
(i) का
(ii) कः
(iii) किम्
(iv) कीदृशः

अधोलिखितं पद्यांशं पठित्वा निर्देशानुसार प्रश्नान् उत्तरत

(क) आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति॥

Question 1.
अस्माकं महान् रिपुः कः अस्ति?

Question 2.
आलस्यं कुत्र स्थितः अस्ति?

Question 3.
आलस्यं कृत्वा कः अवसीदति?

Question 4.
किं कृत्वा मनुष्यः न अवसीदति?

Question 5.
कः मनुष्याणां बन्धुसमः अस्ति?

Question 6.
‘महान् रिपुः’ अनयोः पदयोः विशेषणपदं किम्?

Question 7.
‘नावसीदति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदम् किम्?

Question 8.
‘उद्यमम्’ इति पदस्य विपर्ययदं पद्यांशे किमस्ति?

Question 9.
श्लोके ‘शत्रुः’ इत्यस्य पदस्य कः पर्यायः आगतः?

(ख) गुणी गुणं वेत्ति न वेत्ति निर्गणो,
बली बलं वेत्ति न वेत्ति निर्बलः।
पिको वसन्तस्य गुणं न वायसः,
करी च सिंहस्य बलं न मूषकः॥

Question 1.
कीदृशः जनः गुणं जानाति?

Question 2.
कीदृशः जनः गुणं न जानाति?

Question 3.
करी कस्य बलं जानाति?

Question 4.
पिकः किम् जानाति वायसः च किम् न?

Question 5.
मूषकः कस्य बलं न जानाति?

Question 6.
श्लोके ‘जानाति’ इति पदस्य पर्यायपदं किम् आगतम्?

Question 7.
‘वेत्ति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं श्लोके किम्?

Question 8.
‘गजः’ इत्यर्थे किं पदं पद्यांशे प्रयुक्तम्?

Question 9.
श्लोके ‘दुर्गुणम्’ इत्यस्य पदस्य कः विपर्ययः लिखितः?

(ग) निमित्तमुद्दिश्य हि यः प्रकुप्यति,
ध्रुवं स तस्यापगमे प्रसीदति।
अकारणद्वेषि मनस्तु यस्य वै,
कथं जनस्तं परितोषयिष्यति॥

Question 1.
नरः किम् उद्दिश्य प्रकुप्यति?

Question 2.
नरः कदा प्रसीदति?

Question 3.
कदाचित् अकारणद्वेषि किं भवति?

Question 4.
यस्य मनुष्यस्य मनः अकारणद्वेषि अस्ति किं सः कदापि परितोषयिष्यति?

Question 5.
कः निमित्तम् उद्दिश्य प्रकुप्यति?

Question 6.
‘यः’ पदं पद्यांशे कस्मै प्रयुक्तम्?

Question 7.
श्लोके ‘प्रकुप्यति’ इति क्रिया पदस्य कर्तृपदं किम्?

Question 8.
‘सः’ इति कर्तृपदस्य क्रियापदं किम्?

Question 9.
श्लोके ‘कारणम्’ इत्यस्य पदस्य कः पर्यायः आगतः?

(घ) उदीरितोऽर्थः पशुनापि गृह्यते,
ह्याश्च नागाश्च वहन्ति बोधिताः।
अनुक्तमप्यूहति पण्डितो जनः,
परेङ्गितज्ञानफला हि बुद्धयः ॥ 4 ॥

Question 1.
उदीरितोऽर्थः केनापि गृह्यते?

Question 2.
केऽपि वहन्ति बोधिता:?

Question 3.
पण्डितः जनः किमपि ऊहति?

Question 4.
बुद्धयः कीदृश्यः भवन्ति?

Question 5.
पशुनापि कः गृह्यते?

Question 6.
अत्र श्लोके ‘गृह्यते’ क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?

Question 7.
‘विद्वान् जनः’ इत्यर्थे किं पदं प्रयुक्तम्?

Question 8.
‘अश्वाः ‘ इति पदस्य पर्यायपदं पद्यांशे किम्?

Question 9.
श्लोके ‘मुच्यते’ इति क्रियापदस्य कः विपर्ययः?

(ङ) क्रोधो हि शत्रुः प्रथमो नराणां,
देहस्थितो देहविनाशनाय।
यथास्थितः काष्ठगतो हि वह्निः,
स एव वह्निर्दहते शरीरम्॥

Question 1.
नराणां प्रथमः शत्रुः कः?

Question 2.
क्रोधः केषाम् प्रथमः शुत्रः?

Question 3.
क्रोधः किमर्थं भवति?

Question 4.
कीदृशो अग्निः शरीराणि दहति?

Question 5.
शरीरं कः दहते?

Question 6.
‘प्रथमः शत्रुः’ अनयो:पदयोः विशेषणपदं किम्?

Question 7.
‘दहते’ इति क्रियापदस्य कर्ता क:?

Question 8.
‘रक्षणाय’ इति पदस्य विपर्ययपदं किम्?

Question 9.
श्लोके ‘अग्निः’ इति पदस्य कः पर्याय आगन:?

(च) मृगाः मृगैः सङ्गमनुव्रजन्ति,
गावश्च गोभिः तुरगास्तुरङ्गैः।
मूर्खाश्च मूखैः सुधियः सुधीभिः,
समान-शील-व्यसनेषु सख्यम्॥

Question 1.
मृगाः कैः सङ्गमनुव्रजन्ति?

Question 2.
मूखैः सह के अनुव्रजन्ति?

Question 3.
तुरगाः कैः सह अनुव्रजन्ति?

Question 4.
किम् समान-शील-व्यसनेषु भवति?

Question 5.
सुधीभिः सह के अनुगच्छन्ति?

Question 6.
‘अनुव्रजन्ति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?

Question 7.
‘तुरगा’ इति कर्तृपदस्य क्रियापदं किम्?

Question 8.
‘सुधीभिः’ इति पदस्य विपर्ययपदं किं प्रयुक्तम्?

Question 9.
‘अश्वाः’ इति पदस्य कः पर्यायः श्लोके आगतः?

(छ) सेवितव्यो महावृक्षः फलच्छायासमन्वितः।
यदि दैवात् फलं नास्ति छाया केन निवार्यते॥

Question 1.
कीदृशः वृक्षः सेवितव्यः?

Question 2.
महावृक्षः कीदृशः भवति?

Question 3.
वृक्षेषु का भवति?

Question 4.
महावृक्षेषु दैवात् फलं नास्ति तथापि किं न निवार्यते?

Question 5.
फलच्छायासमन्वितः कः सेवितव्यः?

Question 6.
‘महान् वृक्षः’ अत्र विशेष्यपदं किम्?

Question 7.
‘भाग्यवशात्’ इत्यर्थे किं पदं प्रयुक्तम्?

Question 8.
‘लघुवृक्षः’ इति पदस्य विपर्ययपदं किं प्रयुक्तम्?

Question 9.
‘छाया केन निवार्यते’ अत्र कर्तृपदं किम्?

(ज) अमन्त्रमक्षरं नास्ति, नास्ति मूलमनौषधम्।
अयोग्यः पुरुषः नास्ति योजकस्तत्र दुर्लभः॥

Question 1.
अक्षरं कीदृशं न भवति?

Question 2.
मूलम् कीदृशम् न भवति?

Question 3.
संसारे कः दुर्लभो भवति?

Question 4.
कीदृशः पुरुषः वास्तविकः पुरुषः न भवति?

Question 5.
अमन्त्रं किं न भवति?

Question 6.
‘अमन्त्रं अक्षरं’ अनयोः पदयोः विशेषणपदं किम्?

Question 7.
‘अयोग्यः’ इति पदस्य विशेष्यपदं किम्?

Question 8.
‘सुलभः’ इति पदस्य विपर्ययपदं पद्यांशे किमस्ति?

Question 9.
‘नास्ति मूलम् अनौषधम्’। अत्र क्रियापदं किम्?

(झ) संपत्तौ च विपत्तौ च महतामेकरूपता।
उदये सविता रक्तो रक्तोश्चास्तमये तथा॥

Question 1.
उदये सति सूर्यः कीदृशः भवति?

Question 2.
अस्तमये च सवितुः वर्णः कीदृशः भवति?

Question 3.
केषाम् एकरूपता भवति?

Question 4.
महताम् एकरूपता कदा भवति?

Question 5.
उदये अस्तमये च सविता कीदृशो भवति?

Question 6.
‘संपत्तौ’ पदस्य विपर्ययपदं पद्यांशे किमस्ति?

Question 7.
‘सूर्य:’ पदस्य पर्यायपदं किम्?

Question 8.
‘भवति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?

Question 9.
श्लोके ‘सविता रक्तः’ अनयोः पदयोः किं विशेषणम्?

(ञ) विचित्रे खलु संसारे नास्ति किञ्चिन्निरर्थकम्।
अश्वश्चेद् धावते वीरः भारस्य वहने खरः॥

Question 1.
संसारः कीदृशः अस्ति?

Question 2.
म्निरर्थकम् कुत्र न अस्ति?

Question 3.
भारवहने कः वीरः भवति?

Question 4.
अश्वः खरः च कीदृशौ वीरौ स्तः?

Question 5.
विचित्रः खलु को वर्तते?

Question 6.
‘संसारे’ इति पदस्य विशेषणपदं किम्?

Question 7.
‘सार्थकम्’ इति पदस्य विपर्ययपदं किमस्ति?

Question 8.
‘नास्ति’ इति क्रियापदस्य कर्तृपदं किम्?

Question 9.
श्लोके ‘गर्दभः’ इत्यस्य पदस्य कः पर्यायः आगतः?

प्रश्ननिर्माणम् कुरुत

(क) आलस्यं मनुष्याणाम् शत्रुः।
(ख) आलस्यं मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
(ग) उद्यतेनसमः बन्धु नास्ति।
(घ) नरः उद्यतं कृत्वा न अवसीदति।
(ङ) आलस्यं मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
(च) बलवान् बलम् वेत्ति?
(छ) वसन्तस्य गुण: पिक: जानाति।
(ज) निर्गुणः गुणं न वेत्ति।
(झ) मृगाः मृगैः सङ्गमनुव्रजन्ति।
(ञ) गावः गोभिः सङ्गमनुव्रजन्ति।
(ट) नराणां प्रथमः शुत्रः क्रोधः अस्ति।
(ठ) फलच्छायासमन्वितः महावृक्षः सेवितव्यः।
(ड) संपत्तौ विपत्तौ च महताम् एकरूपता भवति।
(ढ) सविता उदयेसति रक्तः भवति।
(ण) एषः संसारः विचित्रः अस्ति।
(त) अत्र किञ्चिन्निरर्थकम् न अस्ति।

अन्वयं लेखनम् श्लोकस्य अन्वयं मञ्जूषायाः सहायता पूरयन्तु

(क) आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति॥

अव्ययः-मनुष्याणां (i) ………………… महान् शत्रुः (ii) ……………. । उद्यमसमः (iii) ……………… न अस्ति यं (iv) ………………… (मनुष्यः) न अवसीदति।
मञ्जूषा- कृत्वा, शरीरस्थः, बन्धुः, आलस्यम्

(ख) गुणी गुणं वेत्ति न वेत्ति निर्गुणो,
बली बलं वेत्ति न वेत्ति निर्बलः।
पिको वसन्तस्य गुणं न वायसः,
करी च सिंहस्य बलं न मूषकः॥

अव्ययः- गुणी गुणं (i) ………….. निर्गुणः (गुणं) न वेत्ति, (ii) ……………… बलं वेत्ति (iii) ………………. (बल) न वेत्ति, वसन्तस्य गुणं पिकः (वेत्ति), (iv) ……………..
न (वेत्ति), सिंहस्य बलं करी (वेत्ति) (v) ………………. न।
मञ्जूषा- वायसः, वेत्ति, मूषकः, बली, निर्बलः

निमित्तमुद्दिश्य हि यः प्रकुप्यति,
ध्रुवं स तस्यापगमे प्रसीदति।
अकारणद्वेषि मनस्तु यस्य वै,
कथं जनस्तं परितोषयिष्यति॥

अव्ययः- यः निमित्तम् (i) ………….. प्रकुप्यति सः तस्य (ii) …………….. ध्रुवं प्रसीदति यस्य (iii) …………….. अकारणद्वेषि (अस्ति) जनः तं (iv) ……………. परितोषयिष्यति।
मञ्जूषा- अपगमे, कथम्, मनः, उद्दिश्य

(घ) उदीरितोऽर्थः पशुनापि गृह्यते,
हृयाश्च नागाश्च वहन्ति बोधिताः।
अनुक्तमप्यूहति पण्डितो जनः,
परेङ्गितज्ञानफला हि बुद्धयः॥

अन्वयः- पशुना अपि (i) …………….. अर्थः गृह्यते, (ii) …………….. नागाः च बोधिताः (भारं) (iii) …………….. पण्डितः जनः (iv) ……………. अपि ऊहति (v) ………….. परेङ्गितज्ञानफलाः भवन्ति।
मञ्जूषा- वहन्ति, बुद्धयः, उदीरितः, अनुक्तम्, हयाः

(ङ) क्रोधो हि शत्रुः प्रथमो नराणां,
देहस्थितो देहविनाशनाय।
यथास्थितः काष्ठगतो हि वाह्निः,
स एव वह्निर्दहते शरीरम्॥

अन्वयः- नराणां देहविनाशनाय (i) ……………. शत्रः देहस्थितः (ii) ……………. । यथा काष्ठगतः स्थितः (iii) ………………. काष्ठम् एव (iv) …………… (तथैव शरीरस्थः क्रोधः) शरीरं दहते। मञ्जूषा- वह्निः, प्रथमः, दहते, क्रोधः

(च) मृगाः मृगैः सङ्गमनुव्रजन्ति,
गावश्च गोभिः तुरगास्तुरङ्गैः।
मूर्खाश्च मूर्खः सुधियः सुधीभिः,
समान-शील-व्यसनेषु सख्यम्॥

अन्वयः- मृगाः (i) ………………. सह, गावश्च गोभिः सह, (ii) …………….. तुरङ्गः सह, मूर्खाः मूर्खे (iii) …………… सुधियः सुधीभिः सह (iv) ……………… समान (v) …………….. व्यसनेषु सख्यम् (भवति)।
मञ्जूषा- सह, मृगैः, शील, तुरगाः, अनुव्रजन्ति

(छ) सेवितव्यो महावृक्षः फलच्छायासमन्वितः।
यदि दैवात् फलं नास्ति छाया केन निवार्यते॥

अन्वयः- फलच्छाया समन्वितः (i) …………….. सेवितव्यः (ii) …………….. यदि फलं (iii) …………….. (वृक्षस्य) (iv) …………… केन निवार्यते।
मञ्जूषा- छाया, महावृक्षः, नास्ति, दैवात्।

(ज) अमन्त्रमक्षरं नास्ति, नास्ति मूलमनौषमम्।
अयोग्यः पुरुषः नास्ति योजकस्तत्र दुर्लभः॥

अन्वयः- अमन्त्रम् (i) …………………. नास्ति (ii) ………….. मूलं नास्ति, (iii) ………………. पुरुष: नास्ति, तत्र (iv) …………….. दुर्लभः।
मञ्जूषा- अयोग्यः, अनौषधम्, योजकः, अक्षरं

(झ) संपत्तौ च विपत्तौ च महतामेकरूपता।
उदये सविता रक्तो रक्तोश्चास्तमये तथा॥

अन्वयः- महताम् (i) ………….. विपत्तौ च (ii) ………….. भवति (यथा) (iii) ……………… (iv) ………………. भवति, तथा (v) ………………. च रक्तः भवति।
मञ्जूषा- अस्तमये, संपत्तौ, सविता, एकरूपता, रक्तः

(ञ) विचित्रे खलु संसारे नास्ति किञ्चिनिरर्थकम्।
अश्वश्चेद् धावने वीरः भारस्य वहने खरः॥

अन्वयः- विचित्रे (i) ……………. खलु किञ्चित् (ii) ……………. नास्ति। अश्वः चेत् (iii) ………………. वीरः (तर्हि) भारस्य वहने (iv) ………………. (वीरः) अस्ति।
मञ्जूषा- निरर्थकं, खरः, धावने, संसारे

भावार्थलेखनम् श्लोकानाम् भावं उचितैः शब्दैः सम्पूरयत

(क) आलस्यं हि मनुष्याणां शरीरस्थो महान् रिपुः।
नास्त्युद्यमसमो बन्धुः कृत्वा यं नावसीदति॥

भावार्थ:- अस्य भावोऽस्ति यत् (i) …………….. शरीरे स्थितम् (ii) …………….. एव तेषां। महान् शत्रुः अस्ति। एवमेव पुरुषार्थस्य इव तेषां कोऽपि अन्यः (iii) ……………… नास्ति। तं (पुरुषार्थ) कृत्वा (iv) ………………. कदापि न दुखीयन्ति।
मञ्जूषा- मानवाः, मानवाना, शत्रुः, आलस्यम्

(ख) गुणी गुणं वेत्ति न वेत्ति निर्गुणो,
बली बलं वेत्ति न वेत्ति निर्बलः।
पिको वसन्तस्य गुणं न वायसः,
करी च सिंहस्य बलं न मूषकः॥

भावार्थ:- संसारे गुणवान् जनः एव (i) …………….. महत्वं जानाति, गुणैः हीनः जनः न जानाति, (ii) ……………… एवं बलस्य महत्वं जानाति बलहीनः न जानाति। (iii) ……………. महत्वं कोकिलः एवं जानाति काकः न एवमेव सिंहस्य बलं तु गज एव जानाति (iv) ……………. तु कदापि न जानाति।
मञ्जूषा- बलवान्, मूषकः, गुणस्य, वसन्तस्य

(ग) निमित्तमुद्दिश्य हि यः प्रकुप्यति,
ध्रुवं स तस्यापगमे प्रसीदति।
अकारणद्वेषि मनस्तु यस्य वै,
कथं जनस्तं परितोषयिष्यति॥

भावार्थ:- यः जनः कदाचित् किञ्चित् (i) …………….. उद्दिश्य कस्मैचिदपि क्रुध्यति स एव तस्य कारणस्य (ii) ……………. जने प्रसीदति। एवमेव यस्य जनस्य (iii) …………. अकारणमेव केनचित् सह द्वेषं करोति तं जनं कथं (iv) ………………. कर्तुं समर्थाः भविष्यन्ति जनाः।
मञ्जूषा- तस्मिन्, मनः, कारणम्, सन्तुष्टम्

(घ) उदीरितोऽर्थः पशुनापि गृह्यते,
हयाश्च नागाश्च वहन्ति बोधिताः।
अनुक्तमप्यूहति पण्डितो जनः,
परेगितज्ञानफला हि बुद्धयः॥

भावार्थ:- अस्य श्लोकस्य भावोऽस्ति यत् अश्वाः गजाश्च (i) ……………. अपि कृतं संकेतं ज्ञात्वा (ii) ……………… वहन्ति। तथैव विद्वान् जनः अकथितम् (iii) …………….. ज्ञात्वा कार्यं कुर्वन्ति यतः बुद्धयः परैः संकेतात् उत्पन्ना: (iv) …………….. वन्ति।
मञ्जूषा- फलदायिकाः, अन्यैः, भारं, संकेतम्

(ङ) क्रोधो हि शत्रुः प्रथमो नराणां,
देहस्थितो देहविनाशनाय।
यथास्थितः काष्ठगतो हि वाह्निः,
स एव वह्निर्दहते शरीरम्॥

भावार्थ:- अर्थात् मनुष्याणां शरीरेषु स्थितः (i) ……………. एव तेषां देहानाम् विनाशस्य प्रथमः (ii) …………… अस्ति। यथा काष्ठेषु स्थितः अग्निः तमेव (iii) ………….. तथैव क्रोधरूपाग्निः अपि (iv) ………………. शरीराणि दहति।
मञ्जूषा- शत्रुः, जनानाम्, क्रोधः, दहति

(च) मृगाः मृगैः सङ्गमनुव्रजन्ति,
गावश्च गोभिः तुरगास्तुरङ्गैः।
मूर्खाश्च मूखैः सुधियः सुधीभिः,
समान-शील-व्यसनेषु सख्यम्॥

भावार्थ:- अस्य श्लोकस्य भावोऽस्ति यत् संसारे सर्वे जीवाः समानः (i) …………… स्वभावयुक्तैः जीवैः सह मैत्री कुर्वन्ति। यथा मृगाः (ii) …………… सह गावः गोभिः सह अश्वाः (iii) ………… सह, मूर्खा, मूखैः सह, विद्वांस (iv) ……………. सह एव अनुगच्छन्ति।
मञ्जूषा- विद्वद्भिः, मृगैः, व्यवहारः, अश्वैः

(छ) सेवितव्यो महावक्षः फलच्छायासमन्वितः।
यदि दैवात् फलं नास्ति छाया केन निवार्यते॥

भावार्थ:- संसारे सदैव फलैः छायया च (i) …………………. महान् वृक्षः (ii) …………….. भवति। यदि दुर्भाग्यवशात् तस्मिन् (iii) ……………. नापि भवेयुः तथापि तं (iv) ……………. दातुं कश्चिदपि रोढुं न शक्नोति।
मञ्जूषा- छायां, आश्रयितव्यः, युक्तः, फलानि

(ज) अमन्त्रमक्षरं नास्ति, नास्ति मूलमनौषधम्।
अयोग्यः पुरुषः नास्ति योजकस्तत्र दुर्लभः ॥ 8 ॥

भावार्थ:- अस्मिन् संसारे किञ्चिद् (i) ………………… ज्ञानम् (अक्षरम्) न भवति। एवमेव औषधि गुण रहितं वृक्षाणां (ii) ………………. अपि न भवति। योग्यता रहितः जनः (iii) ……………. सह (iv) …………….. संसारे अतीव दुर्लभोभवति।
मञ्जूषा- मूलम्, योजकः, अमन्त्रम्, पुरुषः

(झ) संपत्तौ च विपत्तौ च महतामेकरूपता।
उदये सविता रक्तो रक्तोश्चास्तमये तथा॥

भावार्थ:- अस्य भावोऽस्ति यत् यथा सूर्यः (i) ……………….. समये रक्तः भवति तथैव सः अस्ते समये अपि (ii) …………….. भवति तथैव महान्तः (iii) ……………… सम्पत्ति आगते सति अपि शान्ताः भवति एवमेव (iv) …………….. आगते अपि ते शान्ताः एव तिष्ठन्ति।
मञ्जूषा- जनाः, विपत्तौ, उदये, रक्तः

(ञ) विचित्रे खलु संसारे नास्ति किञ्चिन्निरर्थकम्।
अश्वश्चेद् धावने वीरः भारस्य वहने खरः॥

भावार्थ:- अर्थात् अस्मिन् विचित्रे (i) …………… किञ्चिदपि वस्तु (ii) ……………… नास्ति। यतः यदा धावनस्य कार्यं भवति तदा (iii) ………………… प्रयोगः क्रियते परन्तु यदा भार वहनस्य (iv) ……………. क्रियते तदा खरः उपयोगी भवति।
मञ्जूषा- संसारे, अश्वस्य, कार्य, निरर्थकम्

पर्यायपदानि-उचितं पर्याय मेलनं कुरुत

खण्ड ‘क’ – खण्ड ‘ख’
(क) प्रसीदति – दुखम् अनुभवति
(ख) ध्रुवं – अश्वाः
(ग) निमित्तः – जानाति
(घ) करी – कथितः
(ङ) वेत्ति – प्राप्यते
(च) अवसीदति – बुद्धिमान्
(छ) अपगमे – नमन्त्रम्
(ज) उदीरितः – मननयोग्य
(झ) गृह्यते – अग्निः
(ञ) हयाः – गर्दभः
(ट) नागाः – समाप्ते
(ठ) पण्डितः – विद्वांसः
(ड) वह्नि – भाग्यात्
(ढ) तुरगाः – गजाः
(ण) सुधियः – कारणम्
(त) सख्यम् – सूर्यः
(थ) व्यसनेषु – अश्वाः
(द) दैवात् – प्रसन्नः भवति
(ध) सविता – स्वभावे
(न) अमन्त्रम् – निश्चितम्
(प) खरः – मैत्री
(फ) मन्त्र – गजः

विशेषण-विशेष्यपदानि योजयत

विशेषण पदानि – विशेष्य पदानि
(क) महान् – (i) शत्रुः
(ख) प्रथमः – (ii) शील
(ग) समान – (iii) पुस्तके
(घ) शोभने – (iv) पुरुषः
(ङ) लघुः – (v) रिपुः
(च) श्रेष्ठतम् – (vi) गीतानि
(छ) मधुराणि – (vii) कथा

संस्कृतेन वाक्यप्रयोगं कुरुत

विपर्ययमेलनं कुरुत

We hope the given NCERT MCQ Questions for Class 10 Sanskrit Chapter 6 सुभाषितानि with Answers Pdf free download will help you. If you have any queries regarding CBSE Class 10 Sanskrit सुभाषितानि MCQs Multiple Choice Questions with Answers, drop a comment below and we will get back to you soon.

Check the below NCERT MCQ Questions for Class 12 Economics Chapter 6 Open Economy Macroeconomics with Answers Pdf free download. MCQ Questions for Class 12 Economics with Answers were prepared based on the latest exam pattern. We have provided Open Economy Macroeconomics Class 12 Economics MCQs Questions with Answers to help students understand the concept very well.

Open Economy Macroeconomics Class 12 MCQs Questions with Answers

Question 1.
The price of one currency in terms of another is known as _________
(A) Foreign exchange rate
(B) Trade rate
(C) Interest rate
(D) Balance of Payment

Question 2.
The market where the national currencies are traded for one another is known as ________
(A) Domestic exchange market
(B) Foreign exchange market
(C) Bazaar
(D) Shop

Question 3.
Increase in the value of foreign commodities is known as _________
(A) Revaluation
(B) Devaluation
(C) Inflation
(D) None of these

Question 4.
Decrease in the value the foreign commodities is known as _________
(A) Revaluation
(B) Devaluation
(C) Deflation
(D) All of these

Question 5.
What is the cause of the devaluation of any country’s currency?
(A) Increase in the domestic inflation rate
(B) Domestic real interest rates are less than foreign interest rates
(C) Much increase in the income
(D) All of these

Question 6.
The operation of daily nature in the foreign exchange market is known as ________
(A) Spot market
(B) Forward market
(C) Domestic market
(D) International market

Question 7.
The operation of future delivery in the foreign exchange market is known as ________
(A) Spot market
(B) Current market
(C) Forward market
(D) Domestic market

Question 8.
Hybrid in management of fixed and flexible exchange rate is known as ________
(A) Managed to float
(B) Crawling Peg
(C) Wider Bands
(D) None of these

Question 9.
When was the gold standard abandoned?
(A) 1930’s
(B) 1920’s
(C) 1940’s
(D) 1950’s

Question 10.
Trade of visible items between the countries is known as ________
(A) Balance of Payment
(B) Balance of Trade
(C) Deficit Balance
(D) All of these

Question 11.
When the import and export of visible items are equal, the situation is known as _______
(A) Balance of Trade
(B) Balance of Payment
(C) Trade Surplus
(D) Trade Deficit

Question 12.
When there is a favourable balance of trade?
(A) X > M
(B) X = M
(C) X < M
(D) None of these

Question 13.
When there is unfavourable balance of trade?
(A) X > M
(B) X = M
(C) X < M
(D) None of these

Question 14.
The trade of visible and invisible items is known as _________
(A) Balance of Payments
(B) Balance of Trade
(C) Deficit of interest
(D) Profit

Question 15.
Other things remaining unchanged, when in a country the price of foreign currency rises, national income is:
(A) Likely to rise
(B) Likely to fall
(C) Likely to rise and fall both
(D) Not affected

Question 16.
Other things remaining the same, when in a country the market price of foreign currency falls, national income is likely:
(A) To rise
(B) To fall
(C) To rise or to fall
(D) To remain affected

Question 17.
Which one is the king of the exchange rate?
(a) Fixed Exchange Rate
(b) Flexible Exchange Rate
(c) Both (a) and (b)
(d) None of the above

Question 18.
Which of the following is true?
(a) Fixed exchange rate is determined by the government
(b) Flexible exchange rate is determined by market forces (demand and supply of foreign exchange)
(c) Both (a) and (b)
(d) None of the above

Question 19.
Which one is a kind of fixed exchange rate?
(a) Gold Standard System of Exchange Rate
(b) Bretton Woods System of Exchange Rate
(c) Both (a) and (b)
(d) None of the above

Question 20.
Which one is a merit of the fixed exchange rate?
(a) Promotes Foreign Trade
(b) Induces Foreign Capital
(c) Increases Capital Formation
(d) All the above

Question 21.
Which one is a demerit of the fixed exchange rate?
(a) Ignores National Interests
(b) Restricted Movement of Capital
(c) Sudden Fluctuations in Exchange Rates
(d) All the above

Question 22.
Which one is a merit of the flexible exchange rate?
(a) Simple System
(b) Continuous Adjustments
(c) Improves Balance of Payments
(d) All the above

Question 23.
Which one is a demerit of the flexible exchange rate?
(a) Bad Results of Low Rate
(b) Uncertainty
(c) Instability in Foreign Exchange
(d) All the above

Question 24.
Which one is a source of the demand for foreign exchange?
(a) Imports of Goods and Services from Abroad
(b) Investment in Foreign Nations
(c) Gift Scheme to Foreign Nations
(d) All the above

Question 25.
Foreign exchange is determined by:
(a) Demand for foreign currency
(b) Supply of foreign currency
(c) Demand and supply in the foreign exchange market
(d) None of the above

Question 26.
The forms of foreign exchange market is/are:
(a) Spot market
(b) Forward market
(c) Both (a) and (b)
(d) None of these

Question 27.
The foreign exchange rate is determined by:
(a) Government
(b) Bargaining
(c) World Bank
(d) Demand and Supply forces

Question 28.
By exchange rate we mean:
(a) How much local currency we have to pay for a foreign currency
(b) How much of a foreign currency we have to pay for another foreign currency
(c) The rate at which foreign currency is bought and sold
(d) All of these

Question 29.
Balance of Trade =?
(a) Export of Visible Items – Imports of Visible Items
(b) Export of both Visible and Invisible Items – Import of both Visible and Invisible Items
(c) Import of Visible Items – Export of Visible Items
(d) None of the above

Question 30.
Which items are included in the Balance of Payments?
(a) Visible Items
(b) Invisible Items
(c) Capital Transfers
(d) All the above

Question 31.
Which one is the visible item of Balance of Payments?
(a) Machine
(b) Cloth
(c) Cement
(d) All of these

Question 32.
Which one is the invisible item of Balance of Payment?
(a) Banking
(b) Shipping
(c) Communication
(d) All of these

Question 33.
Which one is the feature of Balance of Payment?
(a) Systematic Accounts
(b) Fixed Time Period
(c) Comprehensiveness
(d) All the above

Question 34.
Which account is included in the composition of the Balance of Payments?
(a) Current Account
(b) Capital Account
(c) Both (a) and (b)
(d) None of the above

Question 35.
Which one is the item of the Current Account?
(a) Import of Visible Items
(b) Expenses of Tourists
(c) Exports of Visible Items
(d) All the above

Question 36.
Which one is the item of Capital Account?
(a) Government Transaction
(b) Priva Transactions
(c) Foreign Direct Investment
(d) All the above

Question 37.
The component(s) of Balance of Payment is/are:
(a) Current Account
(b) Capital Account
(c) Both (a) and (b)
(d) None of these

Question 38.
Which items are included in the balance of trade?
(a) Invisible Item
(b) Capital Transfer
(c) Visible Item
(d) All of these

Question 39.
Balance of Trade means:
(a) Capital Transaction
(b) Import and export of goods
(c) Total debit and credit
(d) All the above

Question 40.
The reason for the imbalance in the balance of payment is:
(a) Natural Reasons
(b) Economic Reasons
(c) Political Reasons
(d) All of these

Question 41.
Structure of balance of payment includes which account:
(a) Current account
(b) Capital account
(c) Both (a) and (b)
(d) None of these.

Question 42.
Balance of trade means:
(a) Capital transactions
(b)Import and export of goods,
(c) Total credit and debit
(d) All of the above

Question 43.
Measures to improve the adverse balance of payment includes:
(a) Currency devaluation
(b) Import substitution
(c) Exchange control
(d) All of the above

Question 44.
Foreign Exchange Rate is determined by:
(a) Demand for foreign currency
(b) Supply of foreign currency
(c) Demand and supply in the foreign exchange market
(d) None of these

Question 45.
Types of Foreign Exchange Market are:
(a) Spot market
(b) Forward market
(c) Both (a) and (b)
(d) None of these

Fill in the blanks:

Question 1.
________ refers to the rate at which one currency is exchanged for the other.

Question 2.
_______ rate of exchange refers to the rate of exchange as determined by the government.

Question 3.
_______ market deals with current sales and purchases of foreign exchange.

Question 4.
_______ market deals with such sale and purchase of foreign exchange, which are contracted today but are implemented sometimes in the future.

Question 5.
Balance of ________ is a summary statement of all economic transactions between a country and the rest of the world.

Question 6.
The balance of _______ is the difference between visible exports and visible imports.

Question 7.
Balance of Payment is always _________

Question 8.
Balance of Payment is a ______ concept as compared to the balance of trade.

Question 9.
If exports exceed imports, then BoP is _________

Question 10.
Balance of trade includes only ________ items.

Question 11.
Bretton woods system is also known as ________ border system.

Question 12.
There is ________ relation between foreign exchange rate and the supply of foreign exchange.

Question 13.
By devaluation, the value of currency ________

Question 14.
________ items are included in the balance of trade.

Question 15.
Balance of payment always remains ________

Question 16.
The value of the currency of one country with that of the currency of another country is called ________

State true or false:

Question 1.
Balance of Payments includes only visible items.

Question 2.
Balance of trade is a part of the Balance of Payments.

Question 3.
The balance of trade is always positive.

Question 4.
The balance of Payments may be positive or negative.

Question 5.
The current account records visible items, invisible items, and unilateral transfers.

Question 6.
Capital account records are such transactions, which cause a change in the asset and liability status of the residents of a country or of its government.

Question 7.
Exports of tea is an example of visible items.

Question 8.
Banking and insurance are examples of visible items.

Question 9.
Forward market deals with current sales and purchases of foreign exchange.

Question 10.
Demand for foreign exchange also depends upon payments of international loans.

Question 11.
Balance of trade includes both visible and invisible items.

Question 12.
Balance of trade is a part of the Balance of payments.

Question 13.
Devaluation is declared by the government.

Question 14.
The balance of payment is always balanced.

Question 15.
For export promotion, the help of devaluation is taken.

Question 16.
The increasing population in developing countries has a direct impact on economic growth.

Question 17.
Export promotion is one of the ways of correcting the Balance of payments.

Match the following:

Question 1.

Question 2.

We hope the given NCERT MCQ Questions for Class 12 Economics Chapter 6 Open Economy Macroeconomics with Answers Pdf free download will help you. If you have any queries regarding CBSE Class 12 Economics Open Economy Macroeconomics MCQs Multiple Choice Questions with Answers, drop a comment below and we will get back to you soon.

Get Chapter Wise MCQ Questions for Class 12 with Answers PDF Free Download of all subjects are prepared here according to the latest CBSE syllabus and NCERT curriculum. Students can practice CBSE Class 12 MCQs Multiple Choice Questions with Answers to score good marks in the examination.

Class 12 MCQs Multiple Choice Questions with Answers

Practicing these CBSE NCERT Objective MCQ Questions of Class 12 with Answers Pdf will guide students to do a quick revision for all the concepts present in each chapter and prepare for final exams.

Class 12 MCQ Questions with Answers

• MCQ Questions for Class 12 Maths with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Physics with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Chemistry with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Biology with Answers
• MCQ Questions for Class 12 English with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Geography with Answers
• MCQ Questions for Class 12 History with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Political Science with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Economics with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Accountancy with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Business Studies with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Physical Education with Answers
• MCQ Questions for Class 12 Informatics Practices with Answers

We hope the given NCERT MCQ Questions for Class 12 with Answers PDF Free Download will help you. If you have any queries regarding CBSE Class 12 MCQs Multiple Choice Questions with Answers, drop a comment below and we will get back to you soon.

Get Chapter Wise MCQ Questions for Class 7 Science with Answers PDF Free Download prepared here according to the latest CBSE syllabus and NCERT curriculum. Students can practice CBSE Class 7 Science MCQs Multiple Choice Questions with Answers to score good marks in the examination.

Students can also visit the most accurate and elaborate NCERT Solutions for Class 7 Science. Every question of the textbook has been answered here.

Class 7 Science MCQs Multiple Choice Questions with Answers

Practicing these CBSE NCERT Objective MCQ Questions of Class 7 Science with Answers Pdf will guide students to do a quick revision for all the concepts present in each chapter and prepare for final exams.

We hope the given NCERT MCQ Questions for Class 7 Science with Answers PDF Free Download will help you. If you have any queries regarding CBSE Class 7 Science MCQs Multiple Choice Questions with Answers, drop a comment below and we will get back to you soon.